مناطق مهم اکولوژیک یا بیولوژیک دریایی (EBSAs)

در حال حاضر، اقیانوسهای جهان به طور جدی در معرض تهدیدهای مستقیم و غیر مستقیم انسانی قرار دارند. تنها حدود 8/0 درصد از اقیانوسها (آبهای بینالمللی) و 6 درصد از دریاهای سرزمینی در سیستمهای مناطق حفاظت شده قرار دارند. به منظور حمایت از سیاستها و اقدامات مؤثر کشورها و سازمانهای بین المللی و منطقه ای در حفاظت از دریاها و اقیانوسها، شناخت مناطقی که دارای بیشترین اهمیت اکولوژیک و یا بیولوژیک هستند بسیار ضروریست.

بدین منظور کنوانسیون تنوع زیستی سازمان ملل (که کشور ایران نیز به آن متعهد است) در نهمین نشست کنفرانس کشورهای عضو (COP9) در سال 2008، تعداد 7 معیار را برای شناسایی مناطق مهم اکولوژیک یا بیولوژیک دریایی اتخاذ کرد (Annex I, Decision IX/20).

EBSAs: the seven criteria designed by the CBD
جدول معیارهای شناسایی مناطق مهم اکولوژیک یا بیولوژیک
Uniqueness or rarity	منحصر به فرد بودن و یا نایاب بودن
Special importance for life history stages of species	اهمیت ویژه برای مراحل مختلف چرخه زیستی گونه ها
Importance for threatened, endangered or declining species and/or habitats	اهمیت خاص برای گونه ها و یا زیستگاه های در معرض تهدید، در معرض خطر و یا در حال کاهش
Vulnerability, fragility, sensitivity, or slow recovery	آسیب پذیری، شکنندگی، حساسیت و یا قابلیت احیای کند
Biological productivity	تولید زیستی
Biological diversity	تنوع زیستی
Naturalness	بکر بودن

در همین راستا در ماه اکتبر سال 2010 در دهمین نشست اعضای کنوانسیون تنوع زیستی به استفاده از معیارهای مناطق مهم اکولوژیک و بیولوژیک دریایی (EBSAs) به عنوان یک فرایند علمی و فنی برای کشورهای عضو تأکید شد.

مناطقی که بر اساس این معیارها انتخاب می شوند نیازمند افزایش تدابیر حفاظتی و مدیریتی از طریق ایجاد و یا به رسمیت شناختن انواع مناطق تحت حفاظت، ارزیابی اثرات زیست محیطی، مدیریت یکپارچه و غیره خواهند بود. نتایج حاصل از این تصمیم گیری، در مصوبه شماره 29 (X/29) این نشست ارایه شد.

بر همین اساس دبیرخانه کنوانسیون تنوع زیستی از سال 2011 برگزاری کارگاه های منطقه ای برای تسهیل روند شناسایی و معرفی مناطق مهم دریایی بر اساس معیارهای EBSAs را آغاز کرد. هدف از این کارگاه های منطقه ای شناخت این “مناطق خاص” در دریاها و اقیانوس ها است که وجود آن ها برای کارکرد سالم اکوسیستم های دریایی حیاتی هستند.